Frankrijk is de Europese staat met de meer ontwikkelde en volwassen markt voor crowdfunding. Het heeft aanzienlijke inningsvolumes bereikt en een echt significante verspreiding van dit financieringsmodel voor bedrijven.

Deze volwassenheid komt ook tot uiting in het feit dat Franse platforms zich het snelst hebben aangepast aan de ECSP-Verordening en een vergunning aanvragen om in de hele Europese Unie te mogen werken.

Naast het ritme is de ontwikkelingsdynamiek van de Franse crowdfunding zijn die veel Europese landen gemeen hebben: van de crowdfunding voor beloningen en donaties van oorsprong tot de opkomst van crowdfunding voor leningen, waarbij onroerend goed snel de overhand krijgt en equity crowdfunding langzaam maar gestaag zijn intrede doet.

In dit artikel vertellen we over de crowdfunding in Frankrijk van de oorsprong tot nu, met een analyse van aantallen, actoren en trends.

Een beetje geschiedenis: de oorsprong van crowdfunding in Frankrijk

De eerste experimenten met crowdfunding verschenen in Frankrijk al in de eerste helft van de jaren 2000, met name in de culturele sector, die doorgaans een van de meest actieve en vroegrijpe sectoren is in het zoeken naar alternatieve financieringsbronnen.

Een van de eerste platforms van betekenis was MyMajorCompany, opgericht in 2007 als een 'participatief label', dat gebruikers in staat stelde jonge artiesten te financieren in ruil voor het delen in de winst van de muziekverkoop.

In de jaren daarna was de eerste belonings- en donatieplatformszoals KissBank en Ulule, die vandaag de dag nog steeds actief zijn.

Een keerpunt in termen van zichtbaarheid en bewustzijn voor Franse crowdfunding was, in 2012, de publicatie van de "manifest ter ondersteuning van crowdfunding"door de toen bestaande platforms, verenigd voor een informatieconferentie om het grote publiek erbij te betrekken en een gemeenschappelijke deontologie vast te stellen. 

Deze en andere initiatieven waren ook bedoeld om de aandacht van de overheid te trekken. Op het gebied van wetgeving volgde Frankrijk Italië op de voet: in 2013 begon de Franse regering crowdfunding te beschouwen als een fenomeen dat moet worden gereguleerd en vaardigde in 2014 Verordening nr. 2014-559 uit over de participatieve financiering. Deze regel stelde twee categorieën operatoren vast:

• CIP (Raadgever van Participatieve Investeringen)platforms die effecten aanbieden zoals gewone aandelen of obligaties met een vaste rente (equity en lending crowdfunding in de vorm van obligaties).
• IFP (Intermédiaire en Financement Participatif)crowdfundingplatforms voor beloningen en donaties en crowdfundingplatforms voor leningen als directe peer-to-peer lending).

Alle platforms moesten een registratie in de ene of de andere categorie aanvragen om te kunnen opereren. Het alternatief was om onder de bredere categorie PSI (Prestataire de Services d'Investissement) te vallen, voor platformen die bredere beleggingsdiensten aanbieden, met strengere eisen en strengere regelgeving. 

Daarnaast werd een limiet vastgesteld voor fondsenwerving en beleggers voor aanbiedingen van effecten zonder prospectus, die aan bepaalde vereisten moesten voldoen.

Na de regulering in 2014 kwam de sector in een stroomversnelling: gespecialiseerde crowdfundingplatforms voor aandelen en leningen verhoogden het aantal campagnes en het opgehaalde kapitaal. 

Ook in Frankrijk mochten crowdfundingplatforms later minibonds plaatsen, net als in Italië, en werd de inzamelingslimiet voor elk type campagne verhoogd naar 8 miljoen euro per jaar.

De introductie van de Europese verordening voor aanbieders van crowdfundingdiensten vervangt een groot deel van de Franse nationale regelgeving en vandaag de dag vallen alle platforms onder één categorie. PSFP (Prestataire de Services de Financement Participatif).

De omvang van de crowdfundingmarkt in Frankrijk

De aandelenfinancieringsmarkt in Frankrijk is de afgelopen tien jaar exponentieel gegroeid. 

Het inzamelingsvolume steeg van ongeveer EUR 165 miljoen in 2015 naar ongeveer EUR 3 miljoen in 2010. 2 miljard tegen 2023 (laatste gegevens van De barrières van crowdfunding van de vereniging Financement Participatif France).

Maar net als Italië heeft ook Frankrijk de afgelopen jaren voor het eerst een daling van het aangetrokken kapitaal gezien. 

De verantwoordelijkheid wordt toegeschreven aan de context van macro-economische en geopolitieke onrust en de Crisis op de Franse vastgoedmarkt. Dit laatste is vooral belangrijk omdat vastgoed de belangrijkste activaklasse van crowdfunding is in de Alpen - net als in Italië.

Aan de andere kant is het aantal succesvol afgesloten campagnes blijven stijgen tot ongeveer 160.000 per jaar. De crowdfundingtool blijft dus populair in Frankrijk, maar met een minder mobilisatie van kapitaal voor een groter aantal projecten.

Tot slot, terwijl de vastgoedsector terrein verliest, wint een andere sector: de hernieuwbare-energiesector, dankzij de huidige centraliteit en overheidsstimulansen.

Aandelen- en kredietcrowdfunding in Frankrijk

In Frankrijk is de crowdfunding voor leningen (onderverdeeld in leningen tegen vergoeding en obligaties) vertegenwoordigt historisch gezien het grootste deel van de markt in termen van opgehaald kapitaal. Het belang ervan is verder toegenomen met de opkomst van vastgoedcrowdfunding: in 2022 is het segment onroerend goed alleen al droeg ongeveer 68% bij aan de totale inzameling. We hebben het over meer dan 1,5 miljard aan collectiewaarde.

De huidige crisis heeft geleid tot de sluiting, althans tijdelijk, van enkele van de toonaangevende platforms in het segment, zoals October, ingegeven door de economische context.

Het segment aandelen - tot 2019 bescheiden bleef - is de afgelopen jaren snel gegroeid, tot 265 miljoen euro in 2023. Deze groei is ook te danken aan stimuleringsmaatregelen zoals de 25% belastingaftrek voor investeringen in innovatieve kmo's, die de instroom van durfkapitaal van kleine investeerders hebben gestimuleerd, zelfs in een tijd van algemene crisis.

Bieders en investeerders

Investeerders die deelnemen aan crowdfundingcampagnes in Frankrijk zijn voor het overgrote deel particulieren. Volgens de gegevens voor 2023 kunnen ongeveer 72% van de kredietverstrekkers worden geclassificeerd als "niet-professioneel" of niet-geavanceerd (in de zin van de EU-regelgeving), terwijl slechts 28% "avertis" of "niet-geavanceerd" zijn. geavanceerde.

De ongeveer 3 miljoen Fransen die elk jaar deelnemen aan crowdfundingcampagnes hebben een gemiddelde leeftijd van 45-47 jaar.

Het gemiddelde bedrag dat wordt geïnvesteerd ligt tussen de 5 en 10.000 euro bij lending crowdfunding en rond de 6.000 euro bij equity.

Bij lending crowdfunding spreidt de individuele investeerder zijn kapitaal vaak over meerdere campagnes, terwijl hij bij equity crowdfunding zijn middelen meestal concentreert op één, hooguit twee (een fenomeen dat we al vaak hebben besproken: equity crowdfunding is gericht op investeringen en gemotiveerd door een relatie tussen investeerder en bedrijf die ontstaat voordat de gebruiker op de pagina van de online campagne terechtkomt).

Een fenomeen dat in verschillende landen wordt waargenomen, doet zich ook voor in Frankrijk: een progressieve crowdfunding openstellen voor institutionele investeerders zoals investeringsfondsen en financiële adviseurs, die steeds meer interesse tonen in dit kanaal voor de financiering van innovatieve en kansrijke projecten. Sommige platforms pikken deze trend op en veranderen hun model dienovereenkomstig: ze combineren bijvoorbeeld fondsen van particulieren en institutionele beleggers om zakelijke leningen te financieren.

Tot slot moet worden opgemerkt dat volgens de gegevens van het FPF de investeerders in Frankrijk bijna gelijk zijn verdeeld tussen mannen en vrouwen: 53,6% zijn mannen, 46,4% zijn vrouwen. In Italië zijn slechts 18% van de crowd-investeerders vrouwen, maar dit cijfer groeit gestaag.

Wat betreft de idkit van biedende bedrijven: in Frankrijk, in tegenstelling tot in Italië, MKB presteert beter dan start-ups drie keer.

De meest actieve sectoren

We hebben al gezegd dat de vastgoedsector heeft zich gevestigd als de drijvende kracht achter Franse crowdfunding, met name in de woningbouwsector.

We hebben ook al vermeld dat een ander gebied met een sterke groei dat van de hernieuwbare energieën. Op dit gebied zijn veel gespecialiseerde platforms ontstaan, die het idee gebruiken om gemeenschappen in staat te stellen ecologische overgangsprojecten te financieren die nauw verbonden zijn met hun grondgebied.

Andere sectoren waar crowdfunding in Frankrijk een grote rol speelt zijn technologie, gezondheidszorg, toerisme, handel en diensten, en agribusiness.

Franse crowdfundingplatforms

In Frankrijk opereren ze tot op heden ongeveer 70 crowdfundingplatforms geautoriseerd, verenigd in de beroepsvereniging Financement Participatif France.

Enkele van de belangrijkste operators:

• WiSEED, aandelencrowdfunding
• Lendosphere, lenen groene crowdfunding
• Fundimmo, onroerend goed crowdfunding
• Ulule, reward crowdfunding, dat KissKissBank heeft overgenomen en ook actief is in Italië.

Opkomende trends in Franse crowdfunding

• Verschuiving naar gebieden van milieuduurzaamheid
• Herweging tussen verschillende soorten crowdfunding
• Binnenkomst van buitenlandse platforms via de EU-paspoort (al in 2023 15 platforms en 124 projecten)
• Activiteiten van Franse platforms in het buitenland
• Interne consolidatie met fusies en overnames tussen exploitanten 
• Interesse in de tokenisering van activa en eerste proefinitiatieven met dit doel
• Partnerschappen tussen actoren op het gebied van crowdfunding en traditionele financiën
• Oprichting van ruilbeurzen als secundaire markt.

We zien dat de opkomende trends in Franse crowdfunding vergelijkbaar zijn met de trends die we verwachten voor de Italiaanse markt: het is indicatief voor het vooruitzicht van een steeds meer Europese markt voor crowdfunding.